Als u dacht dat in de file staan een moderne ergernis is, dan zal u niet meteen begrijpen dat de Wilhelminabrug, ten zuiden van het twee sluizen in de Zaan, vroeger de ‘brug der zuchten’ werd genoemd. De echte brug met die naam leidt van het Venetiaanse gerechtshof naar de gevangenis. Zo erg was het ook weer niet. Maar de metafoor is goed gekozen. Want ‘lang wachten’ was in het midden van de vorige eeuw een vast onderdeel van de dag als je de Zaan wilde oversteken. Naast de veel noordelijker Prins Bernhardbrug was het sluizencomplex de enige plek waar dat kon in Zaandam. Zaandam was al ruim voor de tweede wereldoorlog door de enorme groei van de werkgelegenheid, op zowel de weg als het water, een drukke stad was geworden. Een luchtfoto uit 1954 laat de benauwde oversteek goed zien.
Fietsers, auto’s maar ook veel voetgangers moeten zich over twee beweegbare bruggen achter het wonderschone havenkantoor langs wurmen om de overkant te bereiken. Terwijl een van beide bruggen om de haverklap open moest om de schepen door te laten. Dat kon lang duren want vooral de Wilhelminasluis kon toen ook al veel schepen bergen.
Het gevolg laat zich raden: lange rijen wachtenden voor de brug.
Getuige berichten in pers heeft de gemeenteraad zich talloze malen gebogen over een oplossing van dit steeds groeiende probleem. Uiteindelijk is besloten om, met steun van het rijk, een tweede brug te bouwen in het sluizencomplex: de Beatrixbrug. Dat dat besluit lang op zich heeft laten wachten, had vooral te maken met de noodzakelijke sloop en herbouw van woningen en winkels. Toen het besluit eenmaal genomen was, ging het snel. De aanleg van de brug duurde maar twee jaar en was in december 1958 gereed. Aan de noordoostzijde van het sluizencomplex werd aangesloten op de Peperstraat maar aan de Noordwestzijde lag het heel volle en bedrijvige Centrumgebied. Uiteindelijk ging het tracé dwars door de kruidenierswinkel van De Gruyter en moest helaas ook het sluiswachtershuisje op de noordelijke kade van de Wilhelminasluis wijken (zie de luchtfoto).
De eerste berichten over de noodzakelijke aanleg van een tweede brug, zijn van ruim voor de oorlog van 40-45, dus het wachten heeft heel lang geduurd. Voor sommige veel te lang hetgeen blijkt uit de vele politieberichten in de Zaanse kranten waarin mensen werden bekeurd omdat ze de rij voorbij fietsten en vooraan bij de bomen gingen staan.
Toch is het niet allemaal kommer en kwel met die bruggen over de Zaan. Het goede nieuws was dat de wachtenden hun honger konden stillen bij de patatkraam van Ad en Jopie Kok, naast het Havenkantoor. Dit was de eerste plek in Zaandam waar patates-frites werden verkocht. Een puntzak patat kostte een kwartje, piccalilly 5 cent en mayonaise 10 cent.
Sluiswachter
NL 
EN